Czy za utworzenie domu kultury odpowiedzialna jest spółdzielnia mieszkaniowa czy gmina? Czy ewentualne prowadzenie takiego domu kultury, wynajem pomieszczeń, opłacanie pracowników itd. musiałoby być wliczane w koszty działalności spółdzielni?

Dom kultury jest formą organizacyjną działalności kulturalnej, o której mowa w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Działalność kulturalną mogą prowadzić osoby prawne, osoby fizyczne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Prowadzenie działalności kulturalnej nie stanowi wyłącznie domeny państwa i nie zostało zarezerwowane jedynie dla państwowych i samorządowych instytucji kultury. Spółdzielnia mieszkaniowa jest osobą prawną, w związku z tym nie ma przeszkód do tego by utworzyła dom kultury. Osoby prawne, których podstawowym celem statutowym nie jest prowadzenie działalności kulturalnej, mogą prowadzić taką działalność np. w formie domu kultury. Jednostkami samorządu terytorialnego są gmina, powiat i województwo. Jednostki samorządu terytorialnego zwane organizatorem, organizują działalność kulturalną, tworząc samorządowe instytucje kultury. Dom kultury tworzony jest na podstawie aktu, w którym określa się m. in. jego przedmiot działania, nazwę, siedzibę, źródła finansowania. To na organizatorze spoczywa obowiązek zapewnienia instytucji kultury środków niezbędnych do rozpoczęcia i prowadzenia działalności kulturalnej oraz do utrzymania obiektu, w którym ta działalność jest prowadzona. Instytucja kultury pokrywa koszty bieżącej działalności i zobowiązania z uzyskiwanych przychodów, może ona także otrzymywać dotacje, jak również pomoc publiczną. W ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, w art. 4 ust. 5, który określa obowiązki członków spółdzielni zostało wskazane, że członkowie spółdzielni uczestniczą w kosztach związanych z działalnością społeczną, oświatową i kulturalną prowadzoną przez spółdzielnię, jeżeli uchwała walnego zgromadzenia tak stanowi. Właściciele lokali niebędący członkami oraz osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, mogą odpłatnie korzystać z takiej działalności na podstawie umów zawieranych ze spółdzielnią. Pożytki i inne przychody z własnej działalności gospodarczej spółdzielnia może przeznaczyć w szczególności na pokrycie wydatków związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w zakresie obciążającym członków oraz na prowadzenie działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej. Resumując koszt prowadzenia domu kultury musiałby być wliczony w koszty działalności spółdzielni. W tym przypadku najlepiej byłoby zwrócić się do Gminy z wnioskiem o utworzenie takiej placówki z powołaniem się na to, że do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, a w szczególności sprawy kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

Podstawa Prawna:

Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, Dz.U.2020.194 t.j

Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze, Dz.U.2020.275 t.j.

Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, Dz.U.2020.275 t.j