O spółdzielniach

Historia

Historia Spółdzielni Mieszkaniowych

  1. Pierwsze spółdzielnie budowlane powstają na początku XIX w. w Anglii, a kolejne w Niemczech, Szwajcarii i USA.
  2. Na ziemiach polskich pierwsze spółdzielnie powstają w 1890 r.: Bydgoska Spółdzielnia Mieszkaniowa oraz Towarzystwo Pomoc – Spółka Budowlana w Poznaniu, a w 1902 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa Kopernik w Toruniu. Początkowo system oddawania domów na własność nie rozwiązuje problemu dostępności do mieszkań dla słabo zarabiającej ludności robotniczej.
  3. W 1908 r. powstają spółdzielnie mieszkaniowe lokatorskie, które zajmują się budową domów wielomieszkaniowych. Powstaje Chorzowska Spółdzielnia Mieszkaniowa, podobne powstają również w Bydgoszczy, Gnieźnie, Grudziądzu, Inowrocławiu, Bielsku i Katowicach.
  4. Ustawa o spółdzielniach z 1920 r. zakładała dwa modele funkcjonowania spółdzielni: lokatorski i własnościowy. Bardziej rozwijały się spółdzielnie własnościowe, które zrzeszały wyższych urzędników, kupców, wojskowych, natomiast zauważalny był niedobór spółdzielni lokatorskich, które mogłyby rozwiązać problem mieszkaniowy wśród biedniejszej ludności.
  5. W 1935 r. w Polsce istnieje 7,9 tys. mieszkań o średniej powierzchni 85 m2 w 164 spółdzielniach własnościowych oraz 5,7 tys. mieszkań o średniej powierzchni 59 m2 w 46 spółdzielniach lokatorskich.
  6. W 1938 r. w Polsce funkcjonuje 617 spółdzielni budowlano-mieszkaniowych i mieszkaniowych, najbardziej aktywne 252 spółdzielnie dysponują ok. 16 tys. Mieszkań, co w stosunku do 7,1 mln mieszkań w Polsce daje 0,2% zasobu mieszkaniowego w Polsce.
  7. W 1956 r. powstaje Związek Spółdzielni Mieszkaniowych przekształcony w Centralny Związek Spółdzielczości Budownictwa Mieszkaniowego.
  8. W latach 1956-1961, przy udziale Centralnego Związku Spółdzielczości Budownictwa Mieszkaniowego powstają podstawowe regulacje prawne. W okresie tym władze sytuują spółdzielczość w roli istotnego wykonawcy polityki mieszkaniowej państwa.
  9. W 1956 r. spółdzielczy zasób mieszkaniowy obejmuje prawie 20 tys. mieszkań.
  10. W 1960 r. istnieje ok. 54 tys. mieszkań spółdzielczych, a w 1963 roku już 108 tys. mieszkań.
  11. Od 1967 r. spółdzielnie mieszkaniowe dostarczają więcej mieszkań niż pozostali inwestorzy państwowi.
  12. W 1970 r. zasób mieszkaniowy spółdzielni mieszkaniowych wynosi ok. 606 tys. mieszkań, co stanowi 8% ogólnego zasobu mieszkań.
  13. W 1978 r. zarejestrowanych jest 1,6 mln mieszkań spółdzielczych.
  14. W 1989 r. 2,7 mln mieszkań zarejestrowanych jest w spółdzielniach, co stanowi 24% ogółu wszystkich mieszkań.
  15. W 2000 r. liczba mieszkań spółdzielczych rośnie do 3,4 mln mieszkań, a odsetek mieszkań spółdzielczych wynosi 29%.
  16. W 2007 r. liczba mieszkań spółdzielczych maleje do 3,2 mln mieszkań, co spowodowane zostało wejściem w życie przepisów umożliwiających wykup mieszkań spółdzielczych po cenach nieuwzględniających wzrost wartości rynkowej mieszkania od czasu budowy.
  17. W 2010 r. liczba mieszkań spółdzielczych to 2,6 mln.
  18. W 2016 r. zasób mieszkaniowych spółdzielni mieszkaniowych wynosił ok. 2 mln mieszkań.
Opracowano na podstawie:
Maciej Cesarski, Dorobek materialny spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce (1956-2010),
https://businessinsider.com.pl/finanse/100-lat-polsko-historia-spoldzielni-mieszkaniowych-w-polsce/ddqfpf6,
https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/mieszkania-spoldzielcze,179,0,2411955.html